တောင်အာဖရိကရဲ့ အကြီးဆုံးလူမျိုးစု ဇူးလူးတို့အကြောင်း

ဇူးလူးလူမျိုးတို့သည် အာဖရိကတိုက် တောင်ပိုင်းရှိ ဇူးလူးလန်းနယ်၌ နေထိုင်ကြသော လူမျိုးများဖြစ်သည်။ တောင်အာဖရိက၏ အကြီးဆုံးလူမျိုးစုလည်းဖြစ်သည်။ ယင်းတို့ သည် ဗန်တူအနွယ်ဝင် ကပ္ပလီများဖြစ်ကြ၏။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းထောင်ချီကာလတုန်းကတော့ ဇူးလူးလူမျိုးတို့၏ ဘိုးဘေးဘီဘင်များသည် အာဖရိကအရှေ့ကျွန်းဆွယ်တွင်အခြေချခဲ့ကြသည်။ အာဖရိကတောင်ပိုင်းသို့ အေဒီ ၉ရာစုဝန်းကျင်တွင်မှ ရောက်ရှိလာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဇူးလူးလူမျိုးဟူ၍ စတင်ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသည်။

ဇူလူးတို့သည် အရပ်ရှည်၍ ကိုယ်လုံးကိုယ်ထည် တောင့်တင်းသည်။ သူတို့သည် ရွယ်ငယ် များတည်၍ နေထိုင်ကြရာ၊ ရွာတစ်ရွာတွင် သူကြီးတစ်ယောက် စီရှိ၏။ ထိုရွာသူကြီးမှာ တောင်အာဖရိကပြည်ထောင်စုအစိုးရ အား တာဝန်ခံရသူဖြစ်သည်။  ၁၈၀၀ပြည့်နှစ် အစောပိုင်းကာလများတွင် ဇူလူးသူရဲကောင်းတစ်ယောက်ဖြစ်သည့် Shaka kaSenzangakhona က ဇူလူးရွာငယ်များကို စုစည်း၍ နိုင်ငံအဖြစ်ပြောင်းလဲကာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

ဇူးလူးလူမျိုးတို့သည် တဲကလေး များဖြင့် နေထိုင်ကြ၏။ သူတို့၏ တဲမှာ ပျားအုံသဏ္ဌာန်ရှိ၍၊ သူတို့ကိုယ်တိုင် သက်ငယ်၊ ဝါး၊ သစ်ကိုင်းခြောက်စသည်တို့ ဖြင့် ဆောက်လုပ်နေထိုင်ကြ၏။ ထိုတဲစုဖြင့် တည်ထားသော ရွာဝိုင်းကလေးများကို ကရားဟုခေါ်သည် တဲဝင်ပေါက်မှာ အလွန်ပင်နိမ့်သဖြင့် ကုန်း၍ဝင်ရသည်။ ဇူးလူးလူမျိုးတို့သည် သူတို့၏ ကျွဲနွားတိရစ္ဆာန်များကို ထိုကရားခေါ် တဲစုရွာထဲ၌ပင် ထားကြ၏။ လယ်ယာ စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ကျွဲနွားမွေးမြူ ခြင်းမှာ ဇူးလူးလူမျိုးတို့၏ အဓိကလုပ်ငန်းဖြစ်သည်။

ဇူးလူးတို့သည် ခေါင်းဆောင်’ချာက’၏ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉ ရာစုခေတ်ဦးလောက်ကစ၍ တောင်အာဖရိကတိုက် ဇန်ဇီဗါ နှင့် ဂွတ်ဒဟုပ်အငူတွင် တန်ခိုးကြီးမားလာကြလေသည်။ ၁၈၇၉ ခုနှစ်တွင် ဥလန်ဒီ နယ်၌ ဇူးလူးဘုရင် ‘စက်တီဝေးယို’ ခေါင်းဆောင်၍ ဗြိတိသျှတို့နှင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် အရေးနိမ့်ခဲ့ပြီး ၁၈၈၄ခုနှစ်တွင် ဘုရင် စက်တီဝေးယိုသေးဆုံးခဲ့ကာ အင်အားလျော့နည်းသွားရသည်။ ထို့ကြောင့် ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့က ဇူးလူးလန်း ကို သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီးနောက် ဘုရင်နိုင်ငံကို နယ်မြေ ၃ခုအဖြစ် ပိုင်းခြားပစ်လိုက်သည်။

၁ဝ နှစ်မျှ ကြာသောအခါ ထို နယ်သည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီဖြစ်သော နာတဲနယ် နာတဲပြည်နယ်တွင် တစ်စိတ် တစ်ဒေသ ပါဝင်လာလေ၏။ ၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် ဇူးလူးတို့သည် ဥရောပလူဖြူများကို ခုခံပုန်ကန်ကြ ပြန်၏။ သို့သော်လည်း မအောင်မြင်ချေ။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဇူးလူး တို့သည် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားစွာ နေထိုင်ကြလေသည်။ ဇူးလူးလူမျိုးများ ၏ လက်ရှိအကြီးအကဲမှာ စက်တီဝေးယို၏မြစ် Zwelithini kaBhekuzulu ဖြစ်၍ သူသည် ၁၉၆၈ ခုနှစ်ကစ၍ ဘုရင်အဖြစ် စိုးစံခဲ့သူဖြစ်သည်။

ဇူးလူးလန်းနယ်

ဇူးလူးလန်းနယ်သည် တောင်အာဖရိကတိုက် ပြည်ထောင်စု တွင်ပါဝင်သော နာတဲပြည်နယ်၏ အရှေ့မြောက်ပိုင်းကမ်းမြောင် ဒေသဖြစ်သည်။ ထိုကမ်းမြောင်ဒေသ၏ အရှေ့ဘက်နှင့် တောင် ဘက် ကမ်းရိုးတန်းတို့သည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာရေပြင်နှင့် ဆက် စပ်လျက်တည်နေသည်။ အကျယ်အဝန်းမှာ စတုရန်း မိုင်ပေါင်း ၁ဝ၃၆၂ မိုင်ဖြစ်၏။

လေဗောင်းဗိုးတောင်တန်းကြီးသည် တောင်နှင့်မြောက် တန်းကာ ဇူးလူးလန်း နယ်ကို ၂ ပိုင်း ပိုင်းလျက်တည်ရှိသည်။ ယင်းတောင်တန်းနှင့် ပင်လယ်စပ် ကြားရှိ အပိုင်းသည် မြေဩဇာကောင်းမွန်၍၊ ကျွဲနွားများမွေး မြူရာ ဒေသဖြစ်သည်။ အတွင်းဖက်ဒေသမှာ တောင်ကုန်း မြင့်များနှင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ အချို့ကုန်းမြင့်များသည် ပေ ၅ဝဝဝ အထိမြင့်မား၏။

ဇူးလူးလန်းနယ်တွင် ဇူးလူးလူမျိုးများနေထိုင်သည်။ ယင်း တို့သည် ဗန်တူနွယ်ဝင် နီးဂရိုးများဖြစ်ကြသည်။ ဇူးလူးလန်း နယ်၌ ၁၉၃၆ ခုနှစ် သန်ကောင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၃၆ဝဝဝဝ ယောက်ခန့်ရှိရာ၊ မျက်နှာဖြူ လူမျိုးပေါင်း ၆ဝဝဝ ခန့်ပါဝင်သည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ကျွဲနွားမွေးမြူခြင်း အလုပ်အကိုင်များသည် ဇူးလူးလန်းနယ်၏ အဓိကလုပ်ငန်း များဖြစ်သည်။ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနှင့်နီးသော ဒေသများတွင် ကြံပင်များ ကိုစိုက်ပျိုးကြသည်။ ကြံခင်းများစွာတို့ကို အနောက် တိုင်းသားများက ပိုင်ဆိုင်ကြ၏။

ဇူးလူးလန်းနယ်၏ ရုံးစိုက်ရာမြို့မှာ အက်ရှိုဝေမြို့ဖြစ် သည်။ ထိုမြို့၏မြောက်ဘက် ၁၅ မိုင်ခန့်အကွာတွင် ဂေါ်မိတ် ကျောက်ကို တူးဖော်ရရှိသည်။ ဇူးလူးလန်းနယ်မှ ရွှေ၊ ငွေ၊ ခဲ၊ ကြေးနီနှင့် ဒန်ဖြူတို့လည်း အသင့်အတင့်ထွက်သည်။ ဇူးလူးတို့ သည် အရပ်အမောင်းထွားကျိုင်း၍၊ ကျန်းမာသန်စွမ်း၏။ စစ် တိုက် ဝါသနာပါကြ၏။ သူတို့၏အိမ်များမှာ ပျားအုံသဏ္ဌာန် တဲဝိုင်းများဖြစ်သည်။ ရွာများမှာလည်း ရွာဝိုင်းကြီးများဖြစ် သည်။ ရွာအလယ်၌ ကျွဲနွားများကို ထားတတ်ကြသည်။ ဇူးလူးလူမျိုးတို့၌ တစ်လင်တစ်မယားစနစ် မရှိချေ။

ယောကျာ်းများက မိန်မတစ်ဦးထက်ပို၍ လက်ထပ်ယူလေ့ ရှိကြသည်။ ဇူးလူးယောကျာ်းကလေးနှင့် မိန်းကလေးတို့ ချစ်ရေးဆို ကြသည့်အခါ၌ ယောကျာ်းကလေးက မိန်းကလေးအား ကျွဲနွား အစရှိသော တိရစ္ဆာန်များကို လက်ဆောင်ပေးလေ့ရှိ၏။ လက်ထပ်မင်္ဂလာပွဲ ကျင်းပသည့်အခါ၌ကား သတို့သား သတို့သမီး နှစ်ဦးစလုံးတို့က ထိုလက်ဆောင်မျိုးကိုပင် အပြန်အလှန် ပေးကမ်းကြသည်။

ဇူးလူးများသည် ၁၉ ရာစုအစပိုင်း၌ အာဖရိကတိုက် တောင်ပိုင်းတွင် တန်ခိုးအကြီးမားဆုံး လူမျိုးဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၇၈၃ ခုနှစ်မှ ၁၈၂၈ ခုနှစ်အတွင်း ‘ချာက’ဆိုသော ခေါင်းဆောင်ကြီး ၏ ရှေ့ဆောင်မှုဖြင့် ဇူးလူးတို့ တန်ခိုးကြီးခဲ့ရာ၊ ဇမ်ဗီဇီမြစ်မှ ဂွတ်ဒဟုပ် အငူအထိ အာဏာစက် ပျံ့ခဲ့သည်။

ဇူးလူးဘုရင် စက်တီဝေးယို လက်ထက်၌ အင်္ဂလိပ်တို့နှင့် အချင်းများခဲ့သည်။ ဇူးလူးတို့ အရေးရှုံးနိမ့်သဖြင့် ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် ဇူးလူးလန်းကို ဗြိတိသျှတို့က သိမ်းယူလိုက်၍၊ ၁၈၉၇ ခုနှစ်သို့ရောက်သော်၊ နာတဲနယ်ထဲသို့ သွတ်သွင်းခဲ့ လေသည်။

၁၉ဝ၆ ခုနှစ်တွင် ဇူးလူးတို့ အနည်းငယ် ဆူပူလှုပ်ရှားခဲ့သေးသည်။ သို့ရာတွင် အလွယ်တကူဖြင့် ထိုဆူပူမှုကို နိမ်နင်းလိုက်သည်။ ထိုနောက်၌ကား ဆူပူမှုများမရှိတော့ချေ။ ၁၉၁၀ ခုနှစ်မှစ၍ ဇူလူးလန်းနယ်သည် တောင်အာဖရိကနိုင်ငံထဲတွင် ပါဝင်လာခဲ့ပြီး လက်ရှိအချိန်တွင် KwaZulu-Natal ပြည်နယ်ဟုခေါ်သည်။

ကိုးကား
မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)
Wikipedia