ေရးသားသူ – Ko Kyaw Min Aung
ကမာၻ႔ပထမဆံုးဓာတ္ဆီအင္ဂ်င္နဲ႔ ေမာင္းႏွင္တဲ့ ေမာ္ေတာ္ကားကို မားစီးဒီးဘင့္ဇ္ကားတို႔ရဲ႕ဖခင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ကားလ္ဘင္႔ဇ္(Karl Benz) က ၁၈၈၅ ခုႏွစ္မွာ တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ေ႐ွ႕မွာ ေရေႏြးေငြ႔အင္ဂ်င္နဲ႔ေမာင္းတဲ့ လမ္းေပၚသြားယာဥ္တီထြင္သူေတြ၊ လ်ွပ္စစ္နဲ႔ေမာင္းတဲ႔ယာဥ္တီထြင္သူေတြ ရိွေပမယ္႔ ကားလ္ဘင္႔ဇ္ ကိုသာ ယခုေခတ္ကားေတြရဲ႕ ေ႐ွ႕ေဆာင္ တီထြင္သူအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
သူ႔ကားရဲ႕ထူးျခားခ်က္ က အတြင္းမီးေတာက္အင္ဂ်င္(Internal Combustion Engine) ကို အသံုးျပဳထားၿပီး အင္ဂ်င္နဲ႔ကိုယ္ထည္ကို ယူနစ္တခုတည္း အျဖစ္ေပါင္းစပ္ျပဳလုပ္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကားတန္ဖိုးက ယခုေခတ္ေငြတန္ဖိုးနဲ႔ဆို ေဒၚလာႏွစ္ေသာင္းခြဲေလာက္က်ပါတယ္။ ကားအေလးခ်ိန္က ၂၆၅ ကီလိုရိွၿပီး အရွည္က၂.၇မီတာ၊ အနံက ၁.၄မီတာ ရိွပါတယ္။ တစ္နာရီကို ၁၆ကီလိုမီတာ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္ပါတယ္။
အင္ဂ်င္ကျမင္းေကာင္ေရသံုးမတ္ရိွတဲ့ single cylinder four-stroke အင္ဂ်င္ျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတ္ဆီ၁လီတာက္ို ၁၀ကီလိုမီတာေမာင္းႏုိင္ပါတယ္။ ဂ်ာမန္စက္မူအင္ဂ်င္နီယာတဦးျဖစ္တဲ့ ဘင္႔ဇ္ ဟာ သူတီထြင္ခဲ့တဲ့အဲဒီကားကို မူပိုင္ခြင္႔ေလ်ွာက္ထားခဲ႔ရာ ၁၈၈၆ ခုနွစ္ဇန္နဝါရီလ၂၉ရက္မွာ German Patent No.37435 အျဖစ္မူပိုင္ခြင့္ရခဲ႔ပါတယ္။ ဇူလိူင္လ ၃ရက္ေန႔ လူထုပရိသတ္ ေရွ႕ေမွာက္မွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေမာင္းႏွင္ျပသခဲ့ပါတယ္။
သူေမာင္းေနစဥ္မွာကားဆီျပတ္ၿပီး ရပ္မသြားေစဖို႔ သူ႔သားကဓာတ္ဆီဘူးကိုကိုင္ၿပီး ကားေနာက္က တေကာက္ေကာက္ အေျပးလိုက္ေနရပါတယ္။ ၁၈၈၈ခုနွစ္ရဲ႕တခုေသာမနက္ခင္းမွာ ဇနီးျဖစ္သူက Benz တီထြင္ထားတဲ့ အဲဒီကားကို ေယာက်ၤားျဖစ္သူမသိ လိုက္ပဲ သားႏွစ္ေယာက္ကိုတင္ၿပီး တျခားၿမိဳ႕တၿမိဳ႕က သူ႔အေမဆီ အလည္သြားဖို႔ေမာင္းထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ လမ္းမွာမၾကာခဏဆီျပတ္လပ္မူ၊ ဘရိတ္အဆင္မေျပမူ၊ အတက္အဆင္း ေတြမွာ ဒုကၡေရာက္မူေတြ ႀကံဳေတြ႕ေပမယ့္ Benz ရဲ႕ဇနီးပီပီ တခ်ိဳ႕အခက္အခဲေတြကို သူမဖာသာႀကံဖန္ ေျဖရွင္းႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
၆၆မိုင္ရွည္တဲ့ အဲဒီခရီးဟာ(အသြားအျပန္ဆိုရင္ ၁၃၂မိုင္)ေမာ္ေတာ္ကားတစီးအေနနဲ႔ ကမာ႓မွာပထမဆံုး အရွည္ၾကာဆံုးေမာင္းနိုင္တဲ့ခရီးအျဖစ္ မွတ္တမ္းဝင္ခဲ့ပါတယ္။ သူမ ကိုယ္တိုင္လည္း ကမာၻမွာ ပထမဆံုး ဟိုင္းေဝးေမာင္းတဲ႔ဒ႐ိုင္ဘာ အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံရပါတယ္။ အဲဒီခရီးကရတဲ့အေတြ႕အႀကံဳေတြက သူမေယာက်ာၤးကို ကားရဲ႕ဆီတိုင္ကီနဲ႔ ဆီပို႔စနစ္ေတြ၊ ဘရိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ ဂီယာတို႔ကို ဆက္လက္ မြမ္းမံတီထြင္နိုင္ေစခဲ့ပါတယ္။
ကားလ္ဘင္႔ဇ္ဟာသူတီထြင္ခဲ႔တဲ့ ကမာၻ႔ ပထမဆံုးကားကို ၁၉၀၆ ခုႏွစ္မွာ ျမဴးနစ္ျပတိုက္ကိုလွဴဒါန္းခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၆ခုနွစ္မွာပံုစံတူျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သံုးစံုကေတာ့ မားစီးဒီးဘင့္ဇ္ျပတိုက္၊ ဗီယင္နာၿမိဳက နည္းပညာျပတိုက္( Museum of Technology)နဲ႔ ဒရက္ဒန္ၿမိဳ႕က သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးျပတိုက္(Museum of Transportation) ေတြမွာရိွပါတယ္။
Written by Kyaw Min Aung
ယနေ့ခတ်ကားတွေရဲ့ရှေ့ဆောင် ကမ္ဘာ့ပထမဆုံး ဓာတ်ဆီအင်ဂျင် မော်တော်ကား (unicode)
ရေးသားသူ – Ko Kyaw Min Aung
ကမ္ဘာ့ပထမဆုံးဓာတ်ဆီအင်ဂျင်နဲ့ မောင်းနှင်တဲ့ မော်တော်ကားကို မားစီးဒီးဘင့်ဇ်ကားတို့ရဲ့ဖခင်ကြီးဖြစ်တဲ့ ကားလ်ဘင်႔ဇ်(Karl Benz) က ၁၈၈၅ ခုနှစ်မှာ တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရှေ့မှာ ရေနွေးငွေ့အင်ဂျင်နဲ့မောင်းတဲ့ လမ်းပေါ်သွားယာဉ်တီထွင်သူတွေ၊ လျှပ်စစ်နဲ့မောင်းတဲ့ယာဉ်တီထွင်သူတွေ ရှိပေမယ်႔ ကားလ်ဘင်႔ဇ် ကိုသာ ယခုခေတ်ကားတွေရဲ့ ရှေ့ဆောင် တီထွင်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ကြပါတယ်။
သူ့ကားရဲ့ထူးခြားချက် က အတွင်းမီးတောက်အင်ဂျင်(Internal Combustion Engine) ကို အသုံးပြုထားပြီး အင်ဂျင်နဲ့ကိုယ်ထည်ကို ယူနစ်တခုတည်း အဖြစ်ပေါင်းစပ်ပြုလုပ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကားတန်ဖိုးက ယခုခေတ်ငွေတန်ဖိုးနဲ့ဆို ဒေါ်လာနှစ်သောင်းခွဲလောက်ကျပါတယ်။ ကားအလေးချိန်က ၂၆၅ ကီလိုရှိပြီး အရှည်က၂.၇မီတာ၊ အနံက ၁.၄မီတာ ရှိပါတယ်။ တစ်နာရီကို ၁၆ကီလိုမီတာ မောင်းနှင်နိုင်ပါတယ်။
အင်ဂျင်ကမြင်းကောင်ရေသုံးမတ်ရှိတဲ့ single cylinder four-stroke အင်ဂျင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဓာတ်ဆီ၁လီတာက်ို ၁ဝကီလိုမီတာမောင်းနိုင်ပါတယ်။ ဂျာမန်စက်မူအင်ဂျင်နီယာတဦးဖြစ်တဲ့ ဘင်႔ဇ် ဟာ သူတီထွင်ခဲ့တဲ့အဲဒီကားကို မူပိုင်ခွင်႔လျှောက်ထားခဲ့ရာ ၁၈၈၆ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ၂၉ရက်မှာ German Patent No.37435 အဖြစ်မူပိုင်ခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ ဇူလိူင်လ ၃ရက်နေ့ လူထုပရိသတ် ရှေ့မှောက်မှာ ပထမဆုံးအကြိမ် မောင်းနှင်ပြသခဲ့ပါတယ်။
သူမောင်းနေစဉ်မှာကားဆီပြတ်ပြီး ရပ်မသွားစေဖို့ သူ့သားကဓာတ်ဆီဘူးကိုကိုင်ပြီး ကားနောက်က တကောက်ကောက် အပြေးလိုက်နေရပါတယ်။ ၁၈၈၈ခုနှစ်ရဲ့တခုသောမနက်ခင်းမှာ ဇနီးဖြစ်သူက Benz တီထွင်ထားတဲ့ အဲဒီကားကို ယောင်္ကျားဖြစ်သူမသိ လိုက်ပဲ သားနှစ်ယောက်ကိုတင်ပြီး တခြားမြို့တမြို့က သူ့အမေဆီ အလည်သွားဖို့မောင်းထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ လမ်းမှာမကြာခဏဆီပြတ်လပ်မူ၊ ဘရိတ်အဆင်မပြေမူ၊ အတက်အဆင်း တွေမှာ ဒုက္ခရောက်မူတွေ ကြုံတွေ့ပေမယ့် Benz ရဲ့ဇနီးပီပီ တချို့အခက်အခဲတွေကို သူမဖာသာကြံဖန် ေျဖရှင်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
၆၆မိုင်ရှည်တဲ့ အဲဒီခရီးဟာ(အသွားအပြန်ဆိုရင် ၁၃၂မိုင်)မော်တော်ကားတစီးအနေနဲ့ ကမာ႓မှာပထမဆုံး အရှည်ကြာဆုံးမောင်းနိုင်တဲ့ခရီးအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့ပါတယ်။ သူမ ကိုယ်တိုင်လည်း ကမ္ဘာမှာ ပထမဆုံး ဟိုင်းဝေးမောင်းတဲ့ဒရိုင်ဘာ အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရပါတယ်။ အဲဒီခရီးကရတဲ့အတွေ့အကြုံတွေက သူမယောကျာၤးကို ကားရဲ့ဆီတိုင်ကီနဲ့ ဆီပို့စနစ်တွေ၊ ဘရိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ဂီယာတို့ကို ဆက်လက် မွမ်းမံတီထွင်နိုင်စေခဲ့ပါတယ်။
ကားလ်ဘင်႔ဇ်ဟာသူတီထွင်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့ ပထမဆုံးကားကို ၁၉၀၆ ခုနှစ်မှာ မြူးနစ်ပြတိုက်ကိုလှူဒါန်းခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၃၆ခုနှစ်မှာပုံစံတူပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သုံးစုံကတော့ မားစီးဒီးဘင့်ဇ်ပြတိုက်၊ ဗီယင်နာမြိုက နည်းပညာပြတိုက်( Museum of Technology)နဲ့ ဒရက်ဒန်မြို့က သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးပြတိုက်(Museum of Transportation) တွေမှာရှိပါတယ်။
Written by Kyaw Min Aung