ထူးထူးခြားခြား နိုင်ငံတကာ နယ်စပ်မျဉ်းများ

ရေးသားသူ – ကောင်းစည်သူ

နိုင်ငံတစ်ခုနှင့် အခြားနိုင်ငံတစ်ခု ထိစပ်နေသည့် နယ်စပ်မျဉ်းသည် နိုင်ငံနှစ်ခုအကြား၌ မြေပြင်တွင်ရေးဆွဲထားသည့် အမှတ် အသားများနှင့် စိတ်ကူးဖြင့်ဆွဲထားသည့် မမြင်ရသောမျဉ်းများဖြစ်ကြသည်။ အချို့နယ်စပ်နေရာများတွင် မည်သည့်မျဉ်းကိုမှ ရေးဆွဲ မထားဘဲ သင်္ကေတများသာ ပြထားခြင်းများလည်းရှိရာ အဝေးပြေးကားလမ်းမကြီးအချို့တွင် ကားမောင်းလာစဉ် နယ်စပ်ကိုဖြတ်သန်းသည့် သင်္ကေတသည် ကြိုဆိုပါ၏ (သို့မဟုတ်) နှုတ်ဆက်ပါ၏ဟူသည့် ဆိုင်းဘုတ်များသာ ဖြစ်ပေသည်။သို့သော် အချို့သော နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ် မျဉ်းများသည် သာမာန်နယ်စပ်များနှင့်မတူညီဘဲ ထူးခြားသော လက္ခဏာ များရှိနေ ကြောင်း တွေ့မြင်ကြရပေသည်။

၉။ စပိန် မော်ရိုကို နယ်စပ်

စပိန်နိုင်ငံ၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည့် Ceuta သည် ၁၈ ဒသမ ၅ စတုရန်း ကီလိုမီတာ(၇ ဒသမ ၁စတုရန်း မိုင်) ကျယ်ဝန်းကာ မြောက်အာဖရိကတိုက်၏ မြောက်ဘက်ကမ်းခြေတွင် တည်ရှိသည့် သီးခြားနယ်မြေတစ်ခုဖြစ်သည်။မော်ရိုကိုနိုင်ငံက စပိန်နိုင်ငံပိုင်သည့် ယင်းနေရာကို ဝန်းရံထားပြီး ဂျီဘရော်တာရေလက်ကြားရှိ အီဘာရီယန် ကျွန်းဆွယ်က နယ်မြေပိုင်းခြားထား သည်။ ထို့ကြောင့် Ceuta သည် မြေထဲပင်လယ်နှင့် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ တို့၏ နယ်စပ်တွင် တည်ရှိနေသည်။

မော်ရိုကိုနိုင်ငံသည် Ceuta ကို စပိန်နိုင်ငံ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရမြို့ Melilla နှင့် အတူ ပိုင်ဆိုင်ကြောင်းတောင်းဆိုခဲ့သည်။ မော်ရိုကိုနှင့် စပိန်နယ်စပ်၊မြေထဲပင်လယ်တွင် ကျွန်းများလည်းရှိနေရာ စပိန်နိုင်ငံသည် မော်ရိုကိုနှင့် နယ်စပ်ကို သုံးမီတာမြင့်၍ အပေါ် တွင် ဆူးလိပ်များတင်ထားသည့် စည်းရိုးကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

၈။ နယ်သာလန်နှင့် ဘယ်လ်ဂျီယံ နယ်စပ်

Baarle Nassau သည် နယ်သာလန်နိုင်ငံ၏အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသည့် မြို့ဖြစ်ပြီး ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံပိုင် Baarle Hertog နှင့် ပုံမှန် မဟုတ်သည့် နယ်နိမိတ်ချင်းဆက်နေသည်။ Hertog သည် Nassau ပိုင်မြေများကဝန်းရံနေသည့် သီးခြားမြေနေရာ ၂၆ ခု ရှိနေကာ Hertog ရှိ အချို့နေရာများသည် Nassau ပိုင်ဆိုင်သည့် နေရာများဖြစ်နေကြသည်။

သို့သော် ဘယ်လ်ဂျီယံ နိုင်ငံပိုင်ဆိုင်သည့် မြေနေရာ သည် အလွန်သေးငယ်၍ တစ်ဧက၏ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့်သာကျယ်ဝန်းသည်။ထို့ကြောင့် နယ်စပ်မျဉ်းတည်နေရာသည် အလွန်ရှုပ်ထွေးနေပြီး အချို့သော အိမ်များသည် နယ်စပ်မျဉ်းကို ခွလျက်တည်ရှိနေသည်။ပြထားသည့်ပုံတွင် ဝဲဘက်ခြမ်းသည် ဘယ်လ်ဂျီယံပိုင်နယ်မြေဖြစ်ကာ ယာဘက်ခြမ်းကို နယ်သာလန်က ပိုင်ဆိုင်သည်။

၇။ အီဂျစ်နိုင်ငံနှင့် ဆူဒန်နိုင်ငံ နယ်စပ် (ဘာတာဝဲလ် Bir Tawil)

ဘာတာဝဲလ်သည် အီဂျစ်နိုင်ငံနှင့် ဆူဒန်နိုင်ငံ နယ်စပ်တွင်တည်ရှိသည့် ဧရိယာ ၇၉၅ စတုရန်းမိုင်ကျယ်ဝန်းသောမြေနေရာဖြစ် သည်။ ၁၈၉၉ ခုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ခဲ့သည့် နယ်စပ်မျဉ်းကို ဗြိတိသျှတို့က ၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် အသစ်ပြန်လည် ရေးဆွဲခဲ့သဖြင့် ဘာတာဝဲလ် ကို အမှတ်မထင် ဖြစ်ပေါ်လာစေခဲ့သည်။မတူညီသည့် နယ်စပ်မျဉ်း နှစ်ကြောင်းက မတူညီသောနယ်မြေနှစ်ခုဖြစ်သည့် ဘာတာဝဲလ်နှင့် ဟာလိပ် (Halaib) တို့ကို ဖန်တီးခဲ့သည်။

ဟာလိပ်တွင် သယံဇာတများ အများအပြားရှိနေသော်လည်း ဘာတာဝဲလ်တွင်မည်သည့်သယံဇာတမှ မရှိချေ။ မူလ နယ်စပ်မျဉ်း ပိုင်းခြားမှုတွင် သယံဇာတ ပေါများကြွယ်ဝသည့် ဟာလိပ်သည် အီဂျစ်ပိုင်နယ်မြေအတွင်းပါဝင်နေသောကြောင့် အီဂျစ်နိုင်ငံက ၁၈၉၉ ခုနှစ် က သတ်မှတ်ခဲ့သည့် မူလ နယ်စပ်မျဉ်းကိုသာ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ထို့အတူ ဆူဒန်ကလည်း ဟာလိပ်ကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရရှိမည့် ၁၉၀၂ ခုနှစ် နယ်နိမိတ်မျဉ်းကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။ နှစ်နိုင်ငံလုံးက ဘာတာဝဲလ်ကို တစ်ဖက်နှင့် တစ်ဖက် ပုတ်ထုတ်ခဲ့ကြသဖြင့် ဘာတာဝဲလ် သည် မည်သည့်နိုင်ငံကမှ အလိုမရှိသည့် နယ်မြေ တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။

၆။ နီပေါနိုင်ငံနှင့်တရုတ်နိုင်ငံ နယ်စပ် (ဧဝရက်တောင် Mount Everest)

ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမြင့်ဆုံး တောင်းဖြစ်သည့် ဧဝရက်သည် နီပေါနိုင်ငံနှင့်တရုတ်နိုင်ငံ နယ်စပ်တွင်တည်ရှိသည်။ ဧဝရက်တောင်ကို တက်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းကြသူများသည် နီပေါနိုင်ငံဘက်မှ တက်ရောက်လေ့ရှိကြသော်လည်းတရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ လည်း တက်ရောက်နိုင်သည်။ ဧဝရက်တောင်၏ အလယ်သည် နီပေါနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ နယ်နိမိတ်ဖြစ်သဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမြင့်ဆုံး နယ်နိမိတ်မျဉ်းတည်ရှိသည့် နေရာဖြစ်လာခဲ့သည်။

၅။ ကိုလံဘီယာ ခရိုင္ District of Columbia

ကိုလံဘီယာခရိုင်၏ မူလအနေအထားသည် မေရီလန်းနှင့် ဗာဂျီးနီးယားတို့မှ ဖြတ်ထုတ်ထားသည့် ကြီးမားသောစိန်တုံးတစ်တုံး နှင့် တူညီနေခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဗာဂျီးနီးယားပိုင်သည့် အပိုင်းကို မေရီလန်းသို့ ပေးခဲ့ရသည်။ကိုလံဘီယာခရိုင်၏ အရွယ်အစား၊ ပုံသဏ္ဍာန်နှင့် တည်နေရာတို့ကြောင့် နယ်စပ်ဒေသများသည် ထူးခြားလာခဲ့သည်။ မူလက နယ်နိမိတ် မျဉ်းသတ်မှတ်ရာတွင် ခရိုင်နယ်မြေ တစ်ခုလုံး၏ တစ်မိုင်အကွာတွင်ကြီးမားသော ကျောက်တုံးများ အလုံး ၁၀၀ ချထားခဲ့ပြီး မူလ နယ်စပ်မျဉ်းသည် တစ်ဘက်လျှင် ၁၀ မိုင် ရှည်လျားခဲ့သည်။ ယခုအခါတွင် ကျောက်တုံးအများစုမှ ကျန်ရှိနေဆဲဖြစ်သော်လည်း အချို့မှာ ပျောက်ဆုံးခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

ကိုလံဘီယာခရိုင်၏ မြောက်ဘက်အစွန်းအမှတ်အဖြစ် မေရီလန်းတွင် ဆေးလ်ဗားရေပူစမ်းရှိသည်။ အရှေ့မြောက်နှင့်အနောက် မြောက်နယ်စပ်များတွင်ရှိသည့် ရိပ်သာလမ်းများသည် နယ်စပ်မျဉ်းများအဖြစ် ထူးခြားစွာတည်ရှိနေကြ ရာလမ်း၏မြောက်ပိုင်းသည် မေရီလန်းပိုင် ဖြစ်၍ ကွေ့နေသည့်နေရာသည် ပြည်နယ် နယ်နိမိတ်မျဉ်းဖြစ်သည်။ လမ်းတစ်ဖက်ရှိ စတိုးဆိုင်များတွင်ကပ်ထားသည့် ဖုန်း နံပတ်များ သည် မေရီလန်းခရိုင်နံပါတ်များဖြစ်သော်လည်း တောင်ပိုင်းတွင် ရေးထားသည့် နယ်မြေ သင်္ကေတနံပါတ်သည် အခြားခရိုင် နံပါတ် ဖြစ်နေပေသည်။

၄။ အမေရိကန်နိုင်ငံ နှင့် ကနေဒါနိုင်ငံ နယ်စပ် ( ဒါဘီမျဉ်း၊ ဗားမောင့် Derby Line, Vermont)

ဒါဘီမြို့သည် အမေရိကန်နိုင်ငံ နှင့် ကနေဒါနိုင်ငံ နယ်စပ်ကို ခွလျက် တည်ရှိနေကာ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်မျဉ်းသည် ဒါဘီမြို့နှင့် အိမ် များ၊ အဆောက်အအုံများကို ဖြတ်သန်းနေသည်။အချို့သော မိသားစုနေအိမ်များတွင် အစားအစာများချက်ပြုတ်သေည့် နေရာက တစ် နိုင်ငံ၊ စားသောက်သည့် နေရာက တစ်နိုင်ငံဖြစ်နေသည်။

အမေရိကန်နှင့်ကနေဒါ နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်မျဉ်းသည် ဒါဘီမြို့ရှိ ဟက်ဟ်ကဲလ် အခမဲ့ စာကြည့်တိုက်နှင့်အော်ပရာ ကဇာတ်ရုံတို့ကို ဖြတ်သန်းနေသည်။ ယင်းအဆောက်အအုံများသည် နယ်စပ်မျဉ်းကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိစွာ ဖြတ်သန်းတည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။အော်ပရာ ကဇာတ်ရုံ၏ စင်မြင့်သည် ကနေဒါနိုင်ငံဘက်တွင်တည်ရှိ၍ ဝင်ပေါက်နှင့် ပွဲကြည့်ခုံ အများစုသည် အမေရိကန်နိုင်ငံပိုင်နက်အတွင်း တည် ရှိနေကြသည်။ ကဇာတ်ရုံသည် နယ်စပ်မျဉ်းကို ခွနေသဖြင့် ကဇာတ်ရုံ စာပို့ လိပ်စာသည် အမေရိကန်လိပ်စာတစ်ခုနှင့် ကနေဒါ လိပ်စာ တစ်ခု ဖြစ်နေပေသည်။

၃။ အိန္ဒိယ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ် (ကို့ချ်ဘီဟာ ခရိုင် Cooch-Behar District)

ကို့ချ်ဘီဟာ ခရိုင်နယ်စပ်သည် အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် Baarle-Nassau နှင့် Baarle-Hertog နယ်စပ်များနှင့် တူညီသည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အောက်တွင်ရှိသည့် မြေနေရာအချို့သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်းတည်ရှိနေသကဲ့သို့ အိန္ဒိယ နိုင်ငံ ၏ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့်အောက်တွင်ရှိသည့် မြေနေရာအချို့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအတွင်းရောက်ရှိနေသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသုံး ငွေကြေးကို သုံးစွဲသည့် အိန္ဒိယပိုင်နယ်မြေ Balapara khagrabari သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ပိုင်နက်နယ်မြေများ ဝန်းရံနေသည့် နယ်မြေတစ်ခုအဖြစ် တည် ရှိနေသည်။သို့သော် ယင်းနေရာကိုပင် အခြား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်မြေများက ထပ်မံဝန်းရံနေကာ နောက်ထပ် အိန္ဒိယနယ် မြေက လည်း ဝန်းရံနေပြန်သည်။ ထို့ကြောင့် အခြားနယ်မြေများကြားတွင်ရှိနေသည့် Balapara khagrabari သည် အခြားနယ်မြေများက ထပ်မံဝန်းရံနေသည့် တစ်ခုတည်းသော နယ်စပ်နေရာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

၂။ ကိုရီးယား စစ်မဲ့ဇုန် Korean Demilitarized Zone

တောင်နှင့်မြောက်ကိုရီးယားနှစ်နိုင်ငံအကြား မိုင် ၁၆၀ ရှည်လျား၍ ၂ ဒသမ ၅ မိုင်ကျယ်ဝန်းသော စစ်မဲ့ဇုန်သည် ယခင်က ကမ္ဘာပေါ်တွင် စစ်တပ်များအများဆုံးချထားသည့်နယ်စပ်ဒေသတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော်၂၀၁၈ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၇ ရက်တွင် တောင်ကိုရီး ယားနိုင်ငံနှင့် မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးသည် တောင်ကိုရီးယားဘက်ခြမ်းရှိ ပန်မန်ဂျွန်(Panmunjom)ကျေးရွာ ငြိမ်းချမ်း ရေး အိမ်တော်တွင် သမိုင်းဝင် တွေ့ဆုံခဲ့ကြသည်။ မည်သည့်အခါမှ ဆုံတွေ့နိုင်ဖွယ်မရှိဟုယူဆခဲ့သည့် မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်ဂျုံအန်းနှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံခေါင်းဆောင် မွန်ဂျယ်အင်းတို့၏တွေ့ဆုံပွဲတွင် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ် ငြိမ်းချမ်း ရေး၊အကျိုး စီးပွား တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းရေးနှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးဆိုင်ရာ ပန်မန်ဂျွန် ကြေညာချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။

ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးတို့သည် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၌ ပြီးပြည့်စုံသော နျူကလီးယားလက်နက် ကင်းစင်ရေးကို အတည်ပြခဲ့ုကြ ကာ စစ်ရပ်ဆိုင်းရေးသဘောတူညီမှုမှတစ်ဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူစာချုပ်အဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာပြီး၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ကိုရီးယား စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ကြောင်းကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ရန် သဘောတူခဲ့ကြသည်။  ကိုရီးယားစစ်ပွဲကိုရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီးသည့် ၁၉၅၃ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် တင်းမာသောသဘောထားမှ ပြောင်းလဲခဲ့သူ ကင်ဂျုံအန်း သည် တောင်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင်မွန်ဂျယ်အင်းနှင့်အတူ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံဘက်ရှိ စစ်ရေးအရ ကန့်သတ်ပိုင်းခြားထားသော နယ်နိမိတ်မျဉ်းသို့အတူလမ်းလျှောက်သွားခဲ့ကြသဖြင့် ယင်းနေရာသည် ထူးခြားသော နယ်နိမိတ် တစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။

၁။ ရုရှား အမေရိကန် နယ်စပ် (ဒိုင်အို မီးဒီးစ် The Diomedes)

ဒိုင်အိုမီးဒီးစ်သည် ဘာလင်ရေလက်ကြားအတွင်းရှိ ကျွန်းစုအတွဲ တစ်တွဲဖြစ်သည်။ သေးငယ်သည့် ဒိုင်အိုမီးဒီးစ် ကျွန်းသည် အမေရိကန်ပိုင်နယ်မြေဖြစ်ကာ လူဦးရေ ၁၄၆ ဦး နေထိုင်လျက်ရှိကြီး ကြီးမားသော ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းကို ရုရှနိုင်ငံက ပိုင်ဆိုင်ကာ ကျွန်းပေါ်တွင် နေထိုင်သူ မရှိချေ။ ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းနှစ်ကျွန်းသည် နှစ်မိုင်ခွဲခန့်သာ ကွာခြားလျက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရက်စွဲမျဉ်း (International Date Line)သည် ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းနှစ်ခုအကြားမှ ဖြတ်သန်းနေကာ ယင်းမျဉ်းသည်ပင် အမေရိကန်နှင့် ရုရှားနှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်မျဉ်းဖြစ်ပေသည်။

ယင်းနယ်စပ်မျဉ်း၏ ထူးခြားချက်သည် ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းငယ်တွင် နေထိုင်ကြသူများသည် ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းကြီးကို လှမ်း မျှော်ကြည့်ရှုကြလျှင် မိမိတို့နိုင်ငံမှ အခြားနိုင်ငံသို့ ကြည့်ရှုခြင်းဖြစ်နေသကဲ့သို့ အချိန်မျဉ်းကြောင့် မိမိတို့ဒေသရက်စွဲ၏ နောက်ရက်ကို လှမ်းကြည့်နေရခြင်းဖြစ်နေပေသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းငယ်ပေါ်တွင် စနေနေ့ နံနက် ၉ နာရီ အချိန်သည် ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းကြီးပေါ်၌ တနင်္ဂနွေနေ့ နံနက် ၆ နာရီ ဖြစ်သည်။

ဒိုင်အို မီးဒီးစ်ကျွန်းငယ်တွင် ဝက်ဘ်ကင်မရာ (webcam) တစ်ခုကို ရေလက်ကြားကို ဖြတ်သန်းကြည့်ရှုနိုင်ရန် တပ်ဆင်ထားရာ လာရောက်ကြည့်ရှုသူများသည် ကင်မရာကို မိမိတို့ လိုအပ်သကဲ့သို့ ထိန်းချုပ်နိုင်သဖြင့် အဖက်ဖက်သို့ လျင်မြန်စွာ ဓာတ်ပုံရိုက်ကူးနိုင် ကာ ဒိုင်အို မီးဒီးစ် ကျွန်းကြီး၏ ပုံရိပ်များကိုလည်း ချဲ့၍ ကြည့်ရှုနိုင်ကြပေသည်။

ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နိုင်ငံများအကြား တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံ နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှု သတ်မှတ်မှုကြောင့် တည်ရှိလာခဲ့သည့် နယ်နိမိတ် မျဉ်း များသည် နှစ်နိုင်ငံအကြား လုံခြုံရေးအတွက်အရေးပါသည့်အပြင် ထူးခြားသော နယ်နိမိတ်မျဉ်းများသည် လူအများ စိတ်ဝင်စားသည့် နေရာများဖြစ်လာခဲ့ကြပေသည်။

မောင်သာ (ရှေးဟောင်းသုတေသန)

၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လထုတ် သုတအလင်း မဂ္ဂဇင်းမှ