ရေးသားသူ – Academy
စပိန်အင်ပါယာသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင်ရှိခဲ့သော အကြီးဆုံးအင်ပါယာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ၅ခုမြောက် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အင်ပါယာဖြစ်သည်။ ဗြိတိန်အင်ပါယာ ၊ မွန်ဂိုအင်ပါယာ ၊ ရုရှားအင်ပါယာ နှင့် တရုတ်ချင်မင်းဆက် အင်ပါယာပြီးလျှင်အကြီးဆုံဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာအနှံ့ဧရိယာစုစုပေါင်း စတုရန်းကီလိုမီတာ ၁၃.၇သန်း ခန့်ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
အေဒီ ၁၄၆၉ ခုနှစ်တွင် စပိန် Aragón ဒေသမှ ဘုရင် Ferdinand V နှင့် Castile ဒေသမှ ဘုရင်မ Isabella တို့လက်ဆက်ထိမ်းမြားပြီးနောက် ကွဲကွာနေသည့် ဒေသများပူးပေါင်းရာမှ စပိန် တစ်နိုင်ငံ တည်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ရောမန်တို့၏ နောက်ဆုံးခေတ် Byzantine အင်ပါယာ ကျဆုံးပြီး မူဆလင်တို့၏ အော်တိုမင် အင်ပါယာ ဥရောပတွင်ကြီးစိုးလာနေချိန်ဖြစ်သည်။
သို့သော်လဲ ဘုရင် Ferdinand V နှင့် ဘုရင်မ Isabella တို့သည် နယ်မြေသစ်ရှာဖွေခြင်းဖြင့် ဥရောပ တွင် အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်နိင်ငံဖြစ် တည်လာ အောင် ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ စပိန်အင်ပါယာ စတင်မှုသည် ၁၄၉၂ -ခုနှစ် ကိုလံဘတ်၏ ခရီးစဉ်မှစတင်ခဲ့ပြီး ၊ နောက်ဆုံး ၁၈၉၈ခုနှစ် စပိန် – အမေရိကန် စစ်ပွဲတွင် ရံှုးနိမ့်ပြီးနောက် စပိန်အင်ပါယာသည်လည်း ကျဆုံး ပျောက်ကွယ်ခဲ့ရသည် ။
ကိုလံဘတ်
ဘုရင် Ferdinand V နှင့် ဘုရင်မ Isabella တို့သည် မူဆလင်တို့၏ အော်တိုမင် အင်ပါယာ ကို ရှောင် ဖယ်ကာ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး နယ်မြေသစ်များ ရှာဖွေရန် ကိုလံဘတ်အားကူညီခဲ့သည်။ ထိုအချိန်ကကိုလံဗတ်၏ယုံကြည်ချက်မှာ ဥရောပဒေသမှအနောက်ဖက်သို့ခရီးဆက်လျှင်အာရှဒေသသို့ ရောက်ရှိလိမ့်မည်ဟုထင်မှတ်ခဲ့သော်လဲ အမေရိကဒေသသို့ရောက်ရှိခဲ့သည် ။
ကိုလံဗတ်၏ခရီးစဉ်မှာလည်း စပိန်သမိုင်း၏ အလှည့်အပြောင်းတခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ စပိန်လူမျိုးများသည် အတ္တလန်တိတ်သမုဒ္ဒရာကိုဖြတ်ကာ ရွက်လွှင့်သွားလာပြီး ပထမဆုံး အမေရိကဒေသကိုရောက်ရှိပြီး နယ်မြေချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ ဥရောပတိုက်သားများဖြစ်သည် ။ ထိုအချိန် အေဒီ ၁၅ – ရာစုမှ စ၍ စပိန်များ ကိုလိုနီအင်ပါယာ ချဲ့ထွင်မှုစတင်ခဲ့သည် ။
စပိန်ရွှေခေတ်
စပိန်တို့သည် တောင်အမေရိက နှင့် မြောက်အမေရိကဒေသ အများအပြားကို အလျှင်အမြန်သိမ်းယူခဲ့ကြသည် ။ အေဒီ ၁၆ – ရာစုတွင် အမေရိကဒေသကို ကိုလိုနီ ဒေသအဖြစ် ချဲ့ထွင်သိမ်းပိုက်ခြင်းပြီး ထိုဒေသ များမှ ရွှေ ၊ ငွေ များကို ဥရောပသို့ယူဆောင်လာခဲ့ကြသည် ။
ဤသို့ဖြင့် စပိန်နိုင်ငံသည် ချမ်းသာ ကြွယ်ဝပြီးအင်အားကြီးမားသည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည် ။ စပိန်တို့သည် ထိုငွေကြေးဖြင့် ရေတပ်အင်အားကို ကြီးမားစွာတည်ဆောက်ကာ အမေရိကဒေသများသာမက အာရှရှိ ပစ္စဖိတ် ကျွန်းဒေသတချို့ကိုလည်း သိမ်းယူခဲ့ကြသည် ။
စပိန်အင်ပါယာ၏အမြင့်ဆုံးအချိန်သည် အေဒီ ၁၅၈၈ ခုနှစ်အချိန်ကဖြစ်ခဲ့ပြီး အမေရိကအနောက်ဖက် ၊ ကျူးဘား ၊ ဖလော်ရီဒါဒေသ ၊ မက္ကဆီကို ၊ အမေရိကအလယ်ပိုင်း ၊ အမေရိကန်ပြည်နယ်အများစု(တက်စ်ဆက် ၊ နယူးမက္ကဆီကို ၊ ကယ်လီဖိုးနီးယား ၊ ဖလော်ရီဒါ နှင့် အရီဇိုးနား စသည်ဖြင့်) ၊တောင်အမေရိကဒေသ နှင့် အာရှရှိ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့ပါဝင်သည် ။ ဖိလစ်ပိုင်ကျွန်းသည် ၁၅၄၂ တွင် စပိန်ဘုရင် King Philip II အား ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့်အမည် ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည် ။
စပိန်အင်ပါယာ ပျောက်ကွယ်ခြင်း
၁၉ – ရာစုအစတွင် လက်တင်အမေရိကနိုင်ငံများ လွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှုနှင့်အတူ စပိန်ကိုလိုနီနယ် မြေများဆုံးရှုံးခဲ့သည် ။ ၁၈၉၈ တွင် စပိန်- အမေရိကန် စစ်ပွဲများဖြစ်ပွားပြီး ကျူးဘား ၊ ပေါ်တိုရီကို ၊ ဖိလစ်ပိုင် နှင့် ဂူအမ်နိုင်ငံများကို ထိန်းချုပ်ခွင့်ဆုံးရှုံးခဲ့သည် ။
ယနေ့အချိန်တွင် အာတ္တလန်တိတ်သမုဒ္ဒရာထဲရှိ Canary ကျွန်း ၊ အာဖရိကအနောက်မြောက်ပိုင်း ကမ်းခြေတချို့၊ ဂျီဗရော်ဒါရေလက်ကြား နှင့် စပိန်နိုင်ငံတို့သာ စပိန်အပိုင်အဖြစ်တည်ရှိသည် ။
စပိန်ယဉ်ကျေးမှု
စပိန်အုပ်ချုပ်စဉ်အတွင်း စပိန်ကိုလိုနီနယ်များတွင်ယဉ်ကျေးမှု ၊ ဘာသာရေး ၊ ဘာသာစကားများ အလွန်ပြန့်နှံ့ခဲ့သည် ။ စပိန်ခေတ် အဆောက်အဦးများစွာသည်လဲ လက်တင်အမေရိကဒေသတွင် သမိုင်း အမွေအနှစ်ဖြစ် တည်ရှိသည် ။ ယနေ့အချိန်တွင် ကမ္ဘာပေါ်၌ ဒုတိယလူဦးရေ အများဆုံး ပြောသည့် ဘာသာစကားမှာ စပိန်ဘာသာ စကားဖြစ်ပြီး လူဦးရေ သန်း ၄၀၀ ခန့်ပြောဆိုသုံးစွဲလျှက်ရှိကြသည်။
Academy
Discussion about this post